Qatar is het rijkste land in de Perzische Golf. Het is een land van contrasten, een rijke culturele smeltkroes gevuld met tienduizenden laagbetaalde expats uit India en Pakistan en goedbetaalde ‘westerlingen’ die in de ongelooflijke olie- en gasindustrie van het land werken. Toegegeven, Qatar is niet een bestemming die iedereen zal bevallen. Het is een land van vlakke woestijnlandschappen en uitgestrekte zandduinen, met een bevolking van bijna 2 miljoen, geregeerd door de almachtige Al Thani-dynastie op een absoluut monarchale manier, en een levensstijl van extravagante luxe. Budget backpackers zijn maar matig welkom, zou je denken. In 2016 maakte Akbar Al Baker, CEO van Qatar Airways, in de media minachtende opmerkingen over backpackers.
Ze zouden niet genoeg consumeren zoals andere toeristen en zouden de economie niet stimuleren. Geen reden om het emiraat, dat niet eens zo groot is als Sleeswijk-Holstein, niet te bezoeken. Want naast de luxe en de kunstmatige eilanden (die al een beetje verbazingwekkend zijn), is er nog veel meer te zien in Qatar. In Qatar bestaan de eeuwenoude tradities en architectuur van de Arabische woestijn naast spectaculaire skylines, er is een mangrovebos, spookdorpen, een prachtig woestijnlandschap en een overvloed aan geschiedenis. Daarnaast lokken de talrijke werkgelegenheidskansen en de hoge levenskwaliteit miljoenen buitenlanders naar het zonnige land. Als zodanig is Qatar tegenwoordig een fascinerend cultureel mozaïek en de thuisbasis van de op één na grootste expatgemeenschap ter wereld.
Qatar grenst in het zuiden aan Saoedi-Arabië, verder is het omringd door kusten: Bahrein en de Hawar-eilanden (die ook tot het grondgebied van Bahrein behoren) liggen voor de noordwestkust en Qatar grenst aan de Golf van Perzië in het oosten. Naast de bloeiende economie die de afgelopen decennia floreerde, heeft Qatar zwaar geïnvesteerd in cultuur: musea, kunstgalerijen, filmfestivals en wereldberoemde openluchtconcerten. Zonder zijn verleden te vergeten, streeft het land ernaar vooruit te kijken en werkt het hard om zijn traditionele imago naar de buitenwereld te transformeren. Want in tegenstelling tot Dubai en Abu Dhabi is Qatar nog niet zo populair als toeristische bestemming.
De officiële taal van Qatar is Arabisch, de officiële handelstalen zijn Perzisch en Engels. Dienovereenkomstig worden in Qatar naast de bovengenoemde talen ook Urdu (de officiële taal van Pakistan), Hindi of Sanskriet en andere Indo-Arische talen, d.w.z. dialecten uit de regio’s India en Pakistan, gesproken.
Cultuur in Qatar
De islam is de officiële religie in Qatar en het regime en de regering zijn gebonden aan de islamitische sharia. De meeste Qatarezen zijn moslim, maar de wet legt geen beperkingen op aan andere religieuze identiteiten. Volgens de overheidswebsite Hukoomi staat de Qatarese wet vrijheid van godsdienst toe en kent de samenleving als geheel een hoge mate van tolerantie ten opzichte van verschillende religieuze geloofssystemen. Niettemin moeten bezoekers en expats naar Qatar de islamitische overtuigingen van het land en zijn mensen respecteren.
Qatarezen zijn afstammelingen van bedoeïenen, Arabisch sprekende nomadische groepen die in de woestijnen van het Midden-Oosten leefden en een traditie van genereuze gastvrijheid in stand hielden. Niettemin is de Qatarese samenleving in de meeste opzichten nogal conservatief, vanwege de sterke invloeden van islamitische tradities. De familie, traditionele architectonische kenmerken, objecten die verband houden met het verleden van de natie (zoals woestijnnomadisme, bedoeïenententen en tapijten, kamelen, maritieme handel en kralen), en afbeeldingen van de heerser zijn belangrijke nationale symbolen.
Nationaliteit en beroep vormen de basis van de sociale structuur in Qatar. De praktijk van het inhuren van buitenlandse werknemers heeft een systeem gecreëerd waarbij specifieke nationaliteiten in specifieke banen werken, waarbij de salarissen per nationaliteit verschillen. De grootste verdeling is tussen burgers en buitenlanders, met verdelingen op basis van regio van herkomst, genealogie en culturele praktijken. Aan de andere kant worden de Qatari’s intern gecategoriseerd op basis van stamverband, religieuze sekte en historische connecties met vestigingspatronen.
Dus hoewel Qatar het rijkste land ter wereld is, is er grote sociale ongelijkheid. Het land pakt dit probleem echter aan door uitgebreide sociale welzijnsprogramma’s te ontwikkelen, waaronder gratis gezondheidszorg, basisonderwijs via universitair onderwijs, huurtoeslag en gesubsidieerde nutsvoorzieningen. De afgelopen jaren zijn er instellingen opgericht om gezinnen met een laag inkomen en mensen met een handicap te ondersteunen door middel van onderwijs- en beroepsopleidingsprogramma’s.
Qatar mag dan een woestijn zijn, aan cultuur ontbreekt het zeker niet. Het Museum voor Islamitische Kunst is waarschijnlijk het hoogtepunt van de hoofdstad Doha. Ontworpen door de Chinese architect I.M. Pei, is het museum, dat direct aan het water ligt, adembenemend. Het Katara Cultural Village, gelegen ten noorden van Doha, organiseert het hele jaar door kunsttentoonstellingen, films, opera’s, orkesten en festivals. En het fort en archeologische vindplaats Al Zubarah in het noordwesten van het schiereiland staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO.